Ham Doğal Taşlar
Ham Doğal Taş Nedir?
Maddenin en küçük parçası olan atomlar bir araya gelir ve elementleri oluşturur, elementlerin de bir araya gelmesiyle mineraller oluşmakta daha sonra minerallerin de bir araya gelmesiyle de taşlar oluşur. Başka bir deyişle doğal taşlar, bir mineraller topluluğudur. Ham doğal taşlar ise doğadan alındığı şekli ile işlenmeden piyasaya sürülen taşlardır. Doğada bulunan taşların bazı türleri nadir olarak ve düzgün kristaller halinde bulunduğundan bunlar ‘’yarı değerli taşlar veya değerli mineraller’’ ya da ‘’süs taşları’’ olarak bilinirler.
Bu özel taşlar yapısal olarak sert, asitlere karşı dayanıklı, işlenebilirlerdir ve şekillendirildiklerinde ışığı hayranlık verici bir şekilde yansıtırlar. Doğal taşlar, bilinen ve kullanılan en eski inşaat malzemelerinden biridir. Mimarlık ve sanat, aynı zamanda doğal taşların bir diğer kullanım alanlarıdır. Tarihin her döneminde kullanılan doğal taşlar ayrıca Roma ve Bizans döneminde, Kommagene Krallığı döneminde Adıyaman Nemrut Dağı’nda bulunan heykellerde Selçuklularda, Osmanlı döneminde kullanılmıştır. Bu dönemlerde kullanılan doğal taşlar sırasıyla Bazalt, Mermer, Kireçtaşı, Traverten, Volkanik Tüfler, Kireçtaşları, Yumuşak Kalkerler, Andezit, Fosilli Kalker Olan Bademli Küfeki Taşı, Serpantin Ve Renkli Granitlerdir.
Ayrıca çok daha eski zamanlarda bile dünyanın şimdiye kadar keşfedilmiş en eski yerleşik hayatı temsil eden Göbeklitepe Tapınağı’nda bile 40-60 ton ağırlığında T şeklindeki Kireçtaşı sütunlarının kullanıldığı görülmüştür. Günümüzde ise yapı malzemesi olarak, dekorasyon amaçlı, aksesuar yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca bazı insanlar, bu taşların farklı enerjiler taşıdığına ve hem ruhsal hem fiziksel olarak iyileştirici güçlerinin olduğuna inanmaktadırlar.
Ham Doğal Taş Çeşitleri
Doğal taşlar şekillerinin güzelliği, renkleri, doğal olarak oluşturdukları desen ve yapılarının dayanıklılığı sebebiyle tüm zamanlarda oldukça fazla tercih edilen ürünlerden olmuşlardır. Günümüzde ise farklı kullanım alanlarıyla doğal taşlara talep sürekli artmaktadır. Tüm doğal taşlar tarih öncesi çağlardan beri güzellik, zenginlik ve statü simgeleri olarak kullanılmaktadırlar. Düşük fiyatlı taşlardan olan Kuvars farklı renklerde ve yapılarda bulunabilmektedir.
Kuvars taşının birçok renkte çeşidi bulunmasına rağmen çoğunlukla beyaz renktedir. Fakat yine de doğada; sarı, pembe, mavi, kahverengi, siyah ve yeşil gibi renkleri de görülmektedir. Turuncu doğal taşlardan olan Kalsit ‘’zihin taşı’’ olarak bilinmekte ve diğer birçok gerçek taş gibi hem aksesuar yapımında hem de çeşitli inançlar doğrultusunda zihni güçlendirmek amaçlı kullanılmaktadır. Değerli taşlar ve fiyatları birçok kritere göre değişmektedir. Tüm doğal taşlar, güvenilir olarak sınıflandırılabilmesi için sertifikalandırılmalıdırlar.
Kahverengi Ham Doğal Taşlar
Kahverengi doğal taşlara Kahverengi Akik Taşı, Kalsit Taşı, Lal Taşı, Dravit Taşı, Kaplan Gözü, Karnelyan, Granat Taşı, Jasper Taşı, Dumanlı Kuvars Taşı ve daha birçok doğal taş örnek verilebilir. Turuncu doğal taşlara örnek olan Kalsit taşı kahverengi doğal taşlara da örnek verilebilir. Bu taş bir kalsiyum karbonat minerali olarak bilinir. Bazı inançlara göre negatif enerjiyi temizlediği, zihni sakinleştirdiği, kişiyi sakin tutmaya yardımcı olduğu iddia edilir. Ayrıca bu taşlar bazı burçlara da uyumlu olması ile bilinir. Bir diğer kahverengi taş olan kaplan gözü
Kalsedon mineral sınıfı ailesine ait bir doğal taştır. İpeksi bir parlaklığa sahiptir, ışıkla buluştuğunda ışığı yansıtarak yanardöner efekti verir. Antik zamanlardan beri, lanetleri savuşturduğu ve taşıyıcısını kötü niyetlerden koruduğu gibi özelliklerine inanıldığından sıklıkla kullanılmaktadır. Bir diğer kahverengi ham doğal taş olan dumanlı kuvars taşı, kuvars ailesine ait doğal taşlardandır. Açık sarı-kahverengiden koyu kahverengiye kadar geniş bir renk skalası bulunmaktadır.
Jasper taşı ise kalsedon mineral sınıfının bir üyesidir. İsmini eski Fransızca’dan bir savaşçının dengesini, dayanıklılığını, cesaretini ve içsel gücünü çağıran, benekli veya benekli taş anlamına gelen “jaspre” kelimesinden almaktadır. Kambaba jasper ve benekli jasper olarak iki türü bulunmaktadır. Karnelyan taşı ise camsı bir parlaklığa sahip, kırmızımsı bir kahverengine sahiptir. İsmini Latince “Et” anlamına gelen “Carneus” kelimesinden almaktadır. Renginin yanık turuncu ve isli kırmızı tonlarında olması sebebiyle Antik Mısır’da Günbatımı taşı olarak adlandırılmıştır. Bazı kesimlerce doğurganlık ve yaratıcılıkla ilişkilendirilmiştir.
Ham Doğal Taş Setleri
Doğal taş seti, farklı ya da aynı türden olan saf doğal taşların bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş taş setleridir. Doğal taşların ham doğal taşlar olarak sınıflandırılabilmesi için bazı sertifikalara sahip olması gerekmektedir. Değerli taşlar için 4C kuralını oluşturan GIA sertifikası ile Amerika Gemoloji Enstitüsü, Belçikalı HRD Antwerp ve Uluslararası Pırlanta Laboratuvarı (IDL) uluslararası sertifika vermekte olan kuruluşlardır. Ayrıca, Avrupa Gemoloji Laboratuvarı (EGL), Uluslararası Gemoloji Enstitüsü (IGI) ve Amerikan Gemoloji Derneği Laboratuvarları (AGSL) uluslararası düzeyde geçerli sertifika veren kurumlar arasındadır.
Türkiye’de ise İstanbul Kuyumcular Odası bünyesinde kurulan Türkiye’nin ilk yerli gemoloji laboratuvarı olan GLT (Gemological Laboratory of Turkey) sertifika vermektedir. Gerçek doğal taş, eğitimli bir mücevher uzmanı tarafından, doğal taşın kalitesini belirlemek için taşı farklı özellikleri bakımından titizlikle değerlendirilip incelenmesi sonucunda sertifikalanmaktadır. İncelemede kullanılan 4C kuralının (Cut: Kesim, Carat: Ağırlık, Clarity: Berraklık, Color: Renk) yanı sıra, taşın ağırlığı, iç karakteristiği, kırılma indisi gibi daha birçok özelliği incelenmektedir.
İşlenmemiş doğal taş fiyatları, set içerisinde bulunan taş sayısı ve taşın nadirliği bakımından farklılık göstermektedir. Taş sayısı arttıkça ve taşın nadirliği yükseldikçe fiyat da artmaktadır. Çeşitli konseptlerde oluşturulan doğal taş setleri daha çok takı yapımında hobi amaçlı kullanılır.
Ham Doğal Taş Fiyatları
Ham doğal taş fiyatları taşın renk, saflık ve boyutuna göre değişmektedir. Doğada bulunan değerli taşlar ve fiyatları taş fiyatlarına göre yüksek fiyatlı, yüksek fiyatlı, orta ve düşük fiyatlı olarak sınıflandırılırlar. Kuvars taşı gram fiyatı MTA Genel Müdürlüğü tarafından düşük fiyatlı olarak sınıflandırılmıştır. Çok yüksek fiyatlı doğal taşlar; Elmas, Zümrüt, Yakut iken yüksek fiyatlılar; Safir, Kedi Gözü, Aleksandrit, gibi taşlardır. Orta fiyatlı doğal taşlar; Krizolit, Heliodor (Golden) iken ortadan yükseğe olarak sınıflandırılan doğal taş ise Akuamarin taşıdır.
Jadeit, Nefrit gibi taşlar Düşükten çok yükseğe olarak bilinirler. Düşük fiyatlı doğal taşlara örnek Labrodarit, Kuvars, Sitrin, Jasper, Oniks, Kalsedon, Dumanlı Kuvars, Pembe Kuvars, Aventurin, Kaplan gözü, Obsidiyen, Rodonit, Rodokrozit, Krizopras gibi taşlardır. Değerli siyah taşlar fiyatları diğer tüm doğal taşlar gibi kriterlerine bakılarak fiyatlandırılmaktadır. Bu kriterler;
- Dayanıklılık; Bu kavram taşın sertliği, kırılganlık derecesi, darbelere ve dış etkenlere dayanım kabileyeti gibi özelliklerle açıklanmaktadır.
- Güzellik; Bu kavram göreceli bir kavram olarak değerlendirmeye açık olsa da taşın temiz görünmesi, şeffaflığı, çekici renkte olup olmaması ve işlenebilir boyutlarda olması gibi bazı özellikleri ifade eder.
- Nadirlik; Bu kavram genel olarak bir az rastlanır olması ile ilgilidir. Doğal taş doğada ne kadar az rastlanıyorsa değeri o kadar artmaktadır.
Bu temel kriterlerin yanı sıra sıra; parlatılabilmesi, taşınabilirliği, ışık yansıtma derecesi, kesilebilme, ışık kırma derecesi, gibi bazı özelliklere sahip olması da doğal taşların değerlerini belirleyen ve ayrıca değerini arttırabilen diğer unsurlardır. Eski dönemlerden bu yana sürüp gelen geleneğe ithafen elmas, zümrüt, safir yakut gibi doğal taşlar kıymetli taşlar kategorisinde değerlendirilmekte ve bunlar haricinde kalan diğerler taşlar, yarı kıymetli taşlar kategorisinde yer almaktadır. Bu dört kıymetli olarak bilinen doğal taş traşlandığında ise ‘’asil taş’’ kategorisine dahil olur. Ham doğal taş, kriterlere ne kadar fazla uyuyorsa, fiyatı da o kadar artar.